8- Atayla ve Soyla
Övünmekten Sakındırma
1. İbn Abbas
- - (-)
23622- İbn Abbas'ın
bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
''Cahiliye döneminde ölen babalarınızIa övünmeyin. Canım elinde olana yemin
olsun ki bokböceğinin burnuyla yuvarladığı şey (pislik) cahiliyede ölen
babalarınızdan daha hayırlıdır.''
[Sahih]
Diğer tahric: Tayalisı,
Musned'de (2682) ve İbn Hibban (5775) rivayet ettiler.
Heysemi,
Mecmau'z-Zevaid'de (8/85) der ki: "Ahmed'in rkali Sahih rkalidir."
2. Ebu Hureyre
- - (-)
23623 (1)- Ebu
Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''İnsanlar cahiliye dönemleriyle övünmeyi ya bırakırlar ya da
Allah katında bir kara böcekten daha değersiz olurlar. ''
[Hasen]
23624 (2)- Ebu
Hureyre'nin bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''Bazıları cehennem kömürlerinden olmuş bazı topluluklarla
övünmeyi ya bırakırlar ya da Allah katında burnuyla pislik yuvarlayan
bokböceğinden daha değersiz olurlar. Allah cahiliye döneminin kibri ile
atalarla övünme adetini sizden giderdi. Artık insanlar ya takvalı bir mümin ya
da bedbaht bir günahkar olmak üzere iki sınıftır. Bütün insanları Adem'in
oğullarıdır. Adem de topraktan yaratılmıştır.''
[Sahih]
Diğer tahric: Ebu Davud,
edeb 4/331 (5116) ve Tirmizi, menakib 5/734 (3955, "hasen ğarib")
rivayet ettiler.
23625 (3)- Ebu
Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''AIlah, cahiliye döneminin kibri ile atalarla övünme geleneğini
sizden giderdi. Artık insanlar ya takvalı bir mümin ya da bedbaht (cehennemlik)
bir günahkar olmak üzere iki sınıftır. Bütün insanlar Adem'in oğullarıdır. Adem
de topraktan yaratılmıştır. Bazıları ya bazı adamlarla (atalarıyla) övünmeyi
bırakırlar ya da Allah katında burnuyla pislik yuvarlayan bokböceğinden daha
değersiz olurlar. ''
[Sahih]
3. Muaz b. Cebel
- - (-)
23626- Muaz b. Cebel der
ki: Hz. Musa zamanında İsrailoğullarından biri müslüman, diğeri de müşrik olan
iki adam karşılıklı soylarını saymaya başladılar. Müşrik olan: "Ben filan
oğlu filan ... " diyerek atalarından dokuz kişiyi saydı ve müslüman olana:
"Annesiz kalasıca! Sen soyunu say bakalım" dedi. Müslüman olan kişi:
"Ben filanın oğlu filanımı Geriye kalanlardan da uzağım" karşılığını
verdi. Bunun üzerine Hz. Musa bir çağrı yapıp insanları topladı ve ikisine
şöyle dedi: "Allah aranızda hükmünü verdi. Kendini dokuz ataya nisbet eden
kişi, sen cehennem ateşinde onların onuncusu olacaksın. Sadece anne babasına
nisbet eden kişi, sen de müslümanlardan birisin."
[Sahih]
Diğer tahric: Taberani,
el-Mu'cemu'l-kebir'de (20/284) ve Beyhaki, Şuabu'l-iman'da (5134) rivayet
ettiler. Heysemi (8/85): "Taberani ve Muaz'ın sözü olarak Ahmed rivayet
etmiştir. Taberani'nin isnadlarından birinni ricali Sahih ricalidir. Ahmed'in
ricali de böyledir" demiştir.
4. Ubay b. Ka'b
- - (-)
23627-Z Ubey b. Ka'b
anlatıyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zamanında iki adam
karşılıklı soylarını saymaya başladılar. Biri: "Ben filan oğlu filanın
oğlu filanım" dedi ve diğerine: "Annesiz kalasıca! Senin ataların
kimlerdir?" diye sordu. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: ''Hz. Musa zamanında iki adam karşılıklı soylarını
saymaya başladılar. Biri: ''Ben filanın oğlu filanın ... '' diyerek atalarından
dokuz kişiyi saydı ve diğerine: ''Annesiz kalasıca! Sen soyunu say bakalım''
dedi. Diğeri: ''Ben müslümanlardan filanın oğlu filanım!'' karşılığını verdi.
Bunun üzerine Allah, Musa'ya şöyle vahyetti: ''Kendini dokuz ataya nisbet eden
kişi, sen cehennem ateşinde onların onuncusu olacaksın. Sadece anne babasına
nisbet eden kişi, sen de kendini nisbet ettiğin kişilerin üçüncüsü olarak
cennette olacaksın''. ''
[Sahih]
Diğer tahric: Abd b.
Humeyd (179), Beyhaki, Şuabu'ı-iman'da 4/287 (5133) ve Muhtare'de (1241)
Diyau'l-Makdisi rivayet ettiler.
5. Ebu Hureyre
- - (-)
23628 (1)- Ebu
Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''Övünme ve büyüklenme büyük baş hayvan sahipleri olan
bedevilerde, sükunet koyun (sürüleri) sahiplerinde, iman ile hikmet de
Yemenlilerde olur.''
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
(3499) rivayet etti. 28207 (15)'de tekrar edecektir.
23629 (2)- Ebu
Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Büyüklenme ve övünme at ve deve sürüsü sahiplerinde, sükunet ise koyun sürüsü
sahiplerinde olur'' buyurmuştur.
[Sahih]
Diğer tahric: Müslim
(1/52) rivayet etti.
23630 (3)- Ebu
Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''Küfrün başı doğu tarafından bir yerden olacaktır. Övünme ve büyüklenme
at ve deve sürüsü sahipleri olan bedevilerde, sükunet ise koyun sürüsü
sahiplerinde olur.''
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari
(4/155), Müslim, ıman 1173 (52) ve Malik (970) rivayet ettiler.
23631 (4)- Ebu
Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''Küfrün başı doğu tarafından bir yerden olacaktır. Övünme ve
büyüklenme at ve deve sürüsü sahipleri olan bedevilerde, sükunet ise koyun
sürüsü sahiplerinde olur. ''
[Sahih]
6. Ebu Said el-Hudri
- - (-)
23632- Ebu Said el-Hudri
der ki: Deve ve koyun sahipleri Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in huzurunda
birbirleriyle övününce Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Övünme ve
büyüklenme deve sürüsü sahiplerinde, sükunet ve ağırbaşlılık ise koyun sürüsü
sahiplerinde olur'' buyurdu. Yine şöyle buyurdu: ''Hz. Musa, Nebi olarak
gönderildiğinde ailesinin koyunlarını otlatıyordu. Ben de Nebi olarak
gönderildiğimde Ciyad'da ailemin koyunlarını otlatırdım.''
[Hasen]
Diğer tahric: Abd b.
Humeyd (898) rivayet etti. Heysemi (13932) der ki: "Hadisi Ahmed ve Bezzar
rivayet etmiştir. Senedinde Haccac b. Ertat vardır ki müdellis bir
ravidir."
7. Ebu Zer
- - (-)
23633- Ebu Zer
bildiriyor: Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana:
''Dikkat et, Takvan
dışında kırmızı veya siyah tenli kişilerden herhangi bir üstünlüğün yok!''
buyurdu.
[Hasen]
Heysemi (8/84):
"Ravileri güvenilirdir, ancak Bekr b. Abdillah, Ebu Zer'den hadis işitmiş
değildir" demiştir.
8. Ubey b. Ka'b
- - (-)
23634 (1)- Utey b. Damra
bildiriyor: Adamın biri kendini Cahiliye'deki bir soya nisbet edip onunla
övününce Ubey açık bir şekilde babasının organını ısırmasını söyledi.
Oradakiler Ubey'e bakınca da şöyle dedi: "İçinizden neler geçtiğini tahmin
ediyorum, ancak bunu demekten başka elimden bir şey gelmez. Zira Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize: ''Birinin Cahil iye i deki bir soya kendini
nisbet ettiğini görürseniz açık bir şekilde ona babasının organını ısırmasını
söyleyin'' buyurdu."
[Hasen]
Diğer tahric: Taberı,
Tefsır'de (9/79) ve Nesai, es-Sünenu'l-kübra'da (8813) rivayet ettiler.
23635 (2)- Ubey b. Ka'b
der ki: Adamın birinin kendini Cahiliye'deki bir soya nisbet edip onunla
övündüğünü gördüğümde açık bir şekilde babasının zekerini ısırmasını söyledim.
Daha sonra orada bulunanlara şöyle dedim: "İçinizden neler geçtiğini
tahmin ediyorum, ancak bunu demekten başka elimden bir şey gelmez. Zira
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: ''Cahiliyeldeki bir soya kendini
nisbet eden kişiye açık bir şekilde babasının organını ısırmasını söyleyin''
buyurduğunu işittim."
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari,
Edebu'l-Müfred'de (963), Nesai, Amelu'l-yevm ve'l-leyle (976), Taberani, M.
el-Kebir'de 1/199 (532), Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar'da (4/237), İbn Hibban (s.
188, no. 736) ve Bağavi, Şerhu's-Sünne'de 13/120 (3541) rivayet ettiler.
Heysemi (3/3): "Ravileri güvenilirdir" demiştir.
23636 (3)-Z Başka bir
kanalla bu hadisin aynısı nakledilmiştir.
[Sahih]
23637 (4)-Z Utey
bildiriyor: "Adamın biri kendini Cahiliye'deki bir soya nisbet edip onunla
övündü ... " Sonrasında ravi söz konusu hadisi aktarır ve şöyle devam
eder: "Bunun üzerine Ubey: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Birinin Cahiliye'deki bir soya kendini nisbet ettiğini görürseniz açık bir
şekilde babasının organını ısırmasını söyleyin'' buyururdu" dedi.
[Sahih]
23638 (5)-Z Utey'in
bildirdiğine göre Ubey şöyle demiştir: "Birinin Calıihye'deki bir soya
kendini nisbet ettiğini gördüğümüz zaman ... " Sonrasında ravi söz konusu
hadisi aktarır.
[Sahih]
23639 (6)-Z Ebu Osman
bildiriyor: Adamın biri kendini Cahihye'deki bir soya nisbet edip onunla
övününce Ubey açık bir şekilde babasının organını ısırmasını söyledi. Ubey'ye:
"Sen böyle çirkince konuşmazdın!" denilince: "Böylesi durumlarda
böyle dememiz emredildi" karşılığını verdi.
[Sahih]
9. Ukbe b. Amir
- - (-)
23640 (l)-Z Ukbe b.
Amir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''İçinizden hiç kimsenin başkasının soyuna sövme hakkı yoktur.
Hepiniz Adem'in çocuklarısınız ve soyolarak birbirinizden üstünlüğünüz yoktur.
Dindarlığı ve güzel amelleri dışında kişinin başkalarına karşı herhangi bir
üstünlüğü yoktur. Kaba, ağzı bozuk, cimri ve ödlek olması kişiye (kötülük
olarak) yeterlidir.''
[Hasen]
Diğer tahric: Taberani,
el-Mu'cemu'l-kebir'de (17/814) ve Tahavi, Şerh müşkili'l-Asar'da (3459) rivayet
ettiler.
23641 (2)- Ukbe b. Amir
el-Cüheni'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: ''İçinizden hiç kimsenin başkasının soyuna sövme hakkı yoktur.
Hepiniz Adem'in çocuklarısınız ve soyolarak birbirinizden üstünlüğünüz yoktur.
Dindarlığı ve güzel amelleri dışında kişinin başkalarına karşı herhangi bir
üstünlüğü olmaz. Ağzı bozukı cimri ve kaba olması kişiye (kötülük olarak)
yeterlidir. ''
[Hasen]
10. Durayda
- - (-)
23642- Abdullah b.
Bureyde, babasından bildiriyor: Uyeyne b. Bedr, Akra' b. Habis ve Alkame b.
Ulase, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in yanında bir araya geldiler ve
atalar konusunu açtılar. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Şayet
susarsanız Amir oğullarının atasının nasıl biri olduğunu söylerim ki kırmızı
veya buğday tenli birisiydi ve bahçedeki ağaçların üst tarafından
yiyebilen deve gibi gibi
uzun ve cüsseliydi. Catafan kabilesinin atası da insanların uzak durduğu taşlık
bir tepe gibiydi'' buyurdu. Akra' b. Habis: "Ya Temim oğullarının
atası?" diye sorunca, Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Sarmasan daha
iyi olur'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: İbn Ebi
Asım, Sünne'de (1443) rivayet etti.